Alejandro Zambra - Begrijpend lezen

Recensie door Marjon Nooij

Uitgeverij Karaat

Met lef geschreven, met lef te lezen en in te vullen

Hoe krijgt een schrijver het voor elkaar om een geheel vernieuwende, originele, misschien zelfs ludieke literaire stijl te creëren? Voor menigeen een prangende vraag, maar met het boek Begrijpend lezen is Alejandro Zambra daar wonderwel bijzonder goed in geslaagd. Dat de schrijver lef heeft, is duidelijk.

De vorm waarin Zambra dit boek heeft gegoten is bijzonder verrassend. Het zal degene die het oppakt en inkijkt eerst even de wenkbrauwen doen fronsen om vervolgens een glimlach tevoorschijn te toveren. Het boek is opgebouwd uit vijf verschillende soorten opdrachten die samen negentig meerkeuzevragen tellen, die gebaseerd zijn op de Chileens Prueba de Aptitud Verbal; de toelatingstoets, zoals die in 1993 werd afgenomen.

die beantwoord moeten worden. De antwoorden staan al onder de vraag.  

Toch durf ik stellig te beweren dat het hier tevens een roman betreft. De strekking van de vragen en teksten sluiten op elkaar aan en vormen zodoende, min of meer, een doorlopend geheel.  Op grappige, soms confronterende wijze, zijn vragen over verschillende onderwerpen geformuleerd. Sommige vragen lijken in eerste instantie niet gemakkelijk beantwoord te kunnen worden, omdat ze dingen aan de orde stellen waar wij, als burger in het vrije Westen, nooit mee te maken hebben en hopelijk ook nooit mee te maken zullen krijgen. Daarbij schuwt de auteur politieke vraagstukken niet. Ook onderwerpen als dromen, vertrouwen, ziekte, haat, angst, vertwijfeling, alcoholgebruik, onderdrukking, herinneringen, geluk, liefde, familie, jeugd, geloof en seksualiteit komen aan de orde.

Voor de lezer die tijdens het lezen het antwoordformulier achterin het boek heeft ingevuld heb ik een verheugende mededeling........ "Geslaagd"!!! Voor deze toets kán je gewoonweg nooit zakken; alle antwoorden zouden goed kunnen zijn. De lading van de tekst wordt beïnvloed door de antwoorden die je geeft. Over alle antwoorden zul je na moeten denken, korte tijd of lange tijd. Het is natuurlijk ook een vóórrecht om na te mogen denken. In een dictatoriaal regime wordt dat, hoe dan ook, de kop ingedrukt. Een uitspraak van Pinochet:

"Studenten horen naar de universiteit te gaan om te studeren, niet om na te denken. En voor wie daarna nog energie over heeft, is er sport"

Het zal een heel karwei zijn om een boek in deze vorm te vertalen op een manier dat de bedoeling van de auteur niet verloren gaat. Uitgever Luc de Rooy is daar uitzonderlijk goed in geslaagd.

Schaf dit mooi verzorgde boekje gerust aan, maar leg het niet op het nachtkastje, want de vragen en antwoorden stemmen zeer tot nadenken en zouden je alleen maar uit je slaap houden.

Zijn de vragen en/of antwoorden een eye-opener? Dat is aan de volgende lezer om te beoordelen.

De vele indrukwekkende vragen zorgen er in ieder geval voor dat je stevig aan het denken gezet en ontroerd, ook al is een glimlach niet altijd te onderdrukken.

De Chileense schrijver en dichter Alejandro Zambra (1975) werd geboren in de donkerste periode ten tijde van het bewind van Augusto Pinochet, die het land zeventien jaar in de greep hield van een militaire dictatuur. Toen het land in een schijnbare democratie was beland, deed Zambra in 1993 toelatingsexamen voor een universitaire studie aan het 'Instituto Nacional'. De schoolsystemen waren echter nog altijd niet gedemocratiseerd.

De veelgeprezen auteur doceert literatuur aan de Universiteit Diego Portales. Hij heeft meerdere werken op zijn naam staan. Zijn grote doorbraak was in 2006 met het uitbrengen van de roman 'Bonsai', welke in vele talen is vertaald.

Andere boeken die in Nederlandse vertaling zijn verschenen zijn:

2010: 'Het verborgen leven van bomen'

2012: 'Manieren om naar huis terug te keren'

In het laatste kwartaal van 2017 verschijnt: 'Mijn documenten'

Auteur: Alejandro Zambra

Vertaald door: Luc de Rooy

Categorie: Literaire roman in multiple-choice vorm

Pagina's: 112

ISBN: 9789079770281

Uitgeverij Karaat

Verschenen: augustus 2016